Дүниежүзілік допингке қарсы Кодекс
ТЫЙЫМ САЛЫНҒАНДАР ТІЗІМ
2010
Халықаралық стандарт
Тыйым салынғандар тізімінің ресми мәтінін ВАДА бекітеді және ағылшын, француз тілдерінде жариялайды. Ағылшын және француз тіліндегі болжамдарында сәйкессіздік болған жағдайда, ағылшын болжамы басым болады.
Дүниежүзілік допингке қарсы КОДЕКС
Тыйым салынғандар тізімі 2010
2010 ж. 1 қаңтардан бастап күшіне енеді.
Кез келген препаратты қолдану медициналық көрсетулермен шектелуі тиіс.
S1, S2.1 – S2.5, S4.4, S6.а класстарында және Тыйым салынған Әдістер бөлімінің М1, М2 және М3 класстарында көрсетілген субстанцияларды санамағанда, барлық Тыйым салынған Субстанциялар «Ерекше Субстанциялар» ретінде қаралады. .
ҰДАЙЫ ТЫЙЫМ САЛЫНҒАН СУБСТАНЦИЯЛАР МЕН ӘДІСТЕР
(ЖАРЫСҚАН ЖӘНЕ ЖАРЫСПАҒАН КЕЗЕҢДЕРДЕ)
ТЫЙЫМ САЛЫНҒАН СУБСТАНЦИЯЛАР
S1. АНАБОЛИКАЛЫҚ АГЕНТТЕР
Анаболикалық агенттерді пайдалануға тыйым салынған.
1. Анаболикалық андрогендік стероидтер (ААС)
а) Экзогендік* AAС, мыналарды қоса
1-андростендиол (5α-андроста-1-ен-3β,17β-диол)
1-андростендион (5α-андроста-1-ен-3,17-дион)
боландиол (19-норандростендиол)
боластерон
болденон
болдион (андроста-1,4-диен-3,17-дион)
гестринон 4-гидрокситестостерон (4,17β-дигидрокси-андроста-4-ен-3-он)
даназол (17α-этинил-17β-гидроксиандроста-4-ено[2,3-d]изоксазол)
дегидрохлорметилтестостерон (4-хлоро-17β-гидрокси-17α-метиландроста-1,4-диен-3-он)
дезоксиметилтестостерон (17α-метил-5α-андроста-2-ен-17β-ол)
дростанолон
гестринон
4гидрокситестостерон (4,17β-дигидроксиандрост-4-en-3-oн);
калустерон
квинболон
клостебол
местанолон
местеролон
метандиенон (17β-гидрокси-17α-метиландроста-1,4-диен-3-он)
метандриол
метастерон (2α,17α-диметил-5α-андростана-3-он-17β-ол)
метенолон
метил-1-тестостерон (17β-гидрокси-17α-метил-5α-андроста-1-ен-3-он)
метилдиенолон (17β-гидрокси-17α-метилэстра-4,9-диен-3-он)
метилнортестостерон (17β-гидрокси-17α-метилэстра-4-ен-3-он)
метилтестостерон
метилтриенолон (17β-гидрокси-17α-метилэстра-4,9,11-триен-3-он)
миболерон
19-норандростендион (эстра-4-ен-3,17-дион)
нандролон
норболетон
норклостебол
норэтандролон
оксаболон
оксандролон
оксиместерон
оксиметолон
простанозол (17β-гидрокси-5α-андростано[3,2-c]пиразол)
станозолол
стенболон
1-тестостерон (17β-гидрокси-5α-андроста-1-ен-3-он)
тетрагидрогестринон (18α-гомо-прегна-4,9,11-триен-17β-ол-3-он)
тренболон
флуоксиместерон
формеболон
фуразабол (17β-гидрокси-17α-метил-5α-андроста-[2,3-c]-фуразан)
квинболон
этилэстренол (19-нор-17α-прегна-4-ен-17-ол)
және осындай химиялық құрылымы немесе биологиялық әсері бар басқа субстанциялар
б) Эндогендік** AAС экзогендік енгізген кезде:
андростендиол (андроста-5-ен-3β,17β-диол)
андростендион (андроста-4-ен-3,17-дион)
дигидротестостерон (17β-гидрокси-5α-андроста-3-он)
прастерон (дигидроэпиандростерон, DHEA)
тестостерон,
сондай-ақ мынадай метаболиттер мен изомерлер:
4-андростендиол (андроста-4-ен-3β,17β-диол)
5α-андростан-3α,17α-диол
5α-андростан-3α,17β-диол
5α-андростан-3β,17α-диол
5α-андростан-3β,17β-диол
5-андростендион (андроста-5-ен-3,17-дион)
андроста-4-ен-3α,17α-диол
андроста-4-ен-3α,17β-диол
андроста-4-ен-3β,17α-диол
андроста-5-ен-3α,17α-диол
андроста-5-ен-3α,17β-диол
андроста-5-ен-3β,17α-диол
3α-гидрокси-5α-андростан-17-он
3β-гидрокси-5α-андростан-17-он
19-норандростерон
19-норетиохоланолон
эпи-тестостерон
эпи-дигидротестостерон
2. Басқа анаболикалық агенттер (тізім түпкілікті емес):
кленбутерол
селективтік модуляторлар андрогендік рецепторлар (SARMs)
тиболон
зеранол
зилпатерол
Осы бөлімде:
*«экзогендік» субстанциялар - ағза қорыта алмайтын субстанциялар;
**«эндогендік» субстанциялар- табиғи жолмен ағза қорыта алатын субстанциялар.
S2. ПЕПТИДТІК ГОРМОНДАР, ӨСУ ФАКТОРЛАРЫ ЖӘНЕ ОСЫ ТӘРІЗДЕС СУБСТАНЦИЯЛАР
Мынадай субстанциялар мен олардың рилизинг-факторларына тыйым салынған:
1. Эритропоэтинді өндіріп шығаруды ынталандыратын агенттер (эритропоэз): Эритропоэтин (ЭПО, ЕРО), дарбепоэтин (dEPO), гематид, метокси полиэтилен гликол-эпоэтин бета (CERA);
2. Хорионикалық гонадотропин (ХГЧ) және лютеиндеуіш гормон (ЛГ) ерлер үшін тыйым салынған;
3. Инсулиндер;
4. Кортикотропиндер;
5. Өсу гормоны(hGH), өсудің инсулин тәрізді факторлары (мысалы, IGF-1), өсудің механикалық факторлары (MGFs); өсудің тромбоцитарлық факторы (PDGF), фибропластардың өсу факторлары (MGFs), өсудің қан тамырлары –эндотелиалдық факторы (VEGF) өсудің гепатоциттік факторы (HGF), сондай-ақ бұлшық еттік, сіңірлік, байланыстырушы протеиннің синтезіне немесе ыдырауына, энергия тұтынуына, вакуляризацияға, тканнің типін өзгертуге не қалпына келтіруге әсер ететін кез келген басқа факторлар.
6. Тромбоцитарлық препараттар (тромбоциттармен байытылған плазма, «қанның центрифугалануы» ) бұлшық етке енгізілетін. Енгізудің басқа тәсілдерінде осындай химиялық құрылымы немесе осындай биологиялық әсері бар субстанцияларды халықаралық стандартқа сәйкестігіне декларациялау керек.
S3. БЕТА-2 АГОНИСТЕР
Екі оптикалық изомерлерді қажет ететінді қоса алғандағы барлық бета-2 агонистерге тыйым салынған, ең үлкен тәуліктік мөлшері 1600-ге дейінгі микрограммды сальбутамолды және сальметеролды ингаляциялық қолдануды есепке алмағанда. Соңғысын халықаралық стандартқа сәйкестігіне декларациялау керек.
Қоспада 1000 нг/мл асатын сальбутамол болған жағдайда, терапевтикалық қолдану болып саналмайды және егер спортшы бақыланатын фармокинетикалық зерттеу көмегімен осы нәтиже салбутамолды терапевтикалық жолмен ингаляция үшін қолданғанын (1 тәулік ішінде ең көп дегенде 1600 микрограмм) дәлелдеп бермесе, анализдің жағымсыз нәтижесі ретінде қаралатын болады.
S4. ГОРМОНАЛЬДЫҚ антагонистер мен модуляторлар
Мына класстарға тыйым салынған:
1. Ароматазаның ингибиторы , мына субстанцияларды қоса алғанда: анастрозол, летрозол, аминоглютетимид, экземестан, форместан, тестолактон, андроста-1,4,6-триен-3,17-дион (андростатриенедион), 4-андростене-3,6,17 трион (6-оксо)
2. Эстроген рецепторларының селективті модуляторлары, (SERMs), мына субстанцияларды қоса алғанда: ралоксифен, тамоксифен, торемифен, бірақ олармен шектелмеу керек.
3. Басқа антиэстрогендік субстанциялар, мына субстанцияларды қоса алғанда:кломифен, циклофенил, фулвестрант, бірақ олармен шектелмеу керек.
4. Миостатиннің функциясын өзгертетін агенттер, миостатиннің ингибиторларын қоса алғанда, бірақ олармен шектелмеу керек.
S5. ДИУРЕТИКТЕР ЖӘНЕ БАСҚА ЖАСЫРАТЫН АГЕНТТЕР
Жасыратын агенттерге тыйым салынған. Оларға мыналар жатады:
Диуретиктер, пробенецид, плазма көлемін ұлғайтқыштар (мысалы, глицерол, внутривенно вводимые альбумин, декстран, гидроксиэтилированный крахмал и маннитол) және осындай биологиялық әсері бар басқа агенттер.
Диуретиктерге мыналар жатады:
амилорид
ацетазоламид
буметанид
индапамид
канренон
метолазон
спиронолактон
тиазиды (мысалы, бендрофлуметиазид, хлоротиазид, гидрохлоротиазид) триамтерен
фуросемид
хлорталидон
этакриновая кислота,
және дросперинона, памаброма және жергілікті қолданылатын дорзоламина мен бринзоламид, оларға тыйым салынбаған, осыларды қоспағандағы басқа да осындай биологиялық әсері бар басқа заттар.
ТЫЙЫМ САЛЫНҒАН ӘДІСТЕР
M1. ОТТЕГІН ТАСЫМАЛДАУДЫ КҮШЕЙТУ
Мына әдістерге тыйым салынған:
-
Қан допингі, шығу тегі аутологиялық, гомологиялық немесе гетерологиялық болып саналатын немесе қанның қызыл клеткаларынан тұратын препараттар
-
Гемоглобин негізінде (гемоглобин негізіндегі қанды алмастырушыны немесе гемоглобиннің микрокапсулданған препараты) перфтораттарды, эфапроксиралды (RSR13) немесе модификацияланған препараттарды қолдану салдарынан оттегін ауыстыру немесе жеткізу, тұтынуды жасанды арттыру, қосымша оттегін қолдануды қоспағанда.
М2. ХИМИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ФИЗИКАЛЫҚ МАНИПУЛЯЦИЯЛАР
1. Допинг бақылау кезінде алынған сынамаларды бұрмалауға тыйым салынады. Мұндай манипуляциялар несепті катетерлеу. Ауыстыруды немесе оның қасиеттерін өзгертуден тұрады.
-
Күретамырға енгізілетін инфузияларға тыйым салынған, стационарда қажетті медициналық көмек көрсеткен немесе клиникалық зерттеу жүргізген жағдайларды қоспағанда.
МЗ. ГЕНДІК ДОПИНГ
Спорттық нәтижелерді жақсартуға әсер ететіндіктен, мына әдістерге тыйым салынған:
1. Клеткаларды немесе генетикалық маңызды элементтерді алмастыру (ДНК, РНК)
2. Гендердің экспрессиясын өзгертетін фармакологиялық немесе биологиялық агенттерді қолдану .
Пероксисомдық пролиферленген активті дельта-рецептордың агонистеріне тыйым салынған (PPARdelta), мысалы, GW 1516 типі, және аксис-агонистер PPARdelta-AMP-активированной протеиновой киназы (AMPK), например, типа АICAR.
ЖАРЫС КЕЗІНДЕ ПАЙДЛАНУҒА ТЫЙЫМ САЛЫНҒАН
СУБСТАНИЯЛАР МЕН ӘДІСТЕР
S1-S5 и М1-М3 тармақтарында келтірілген субстанциялар класына қоса, жарыс кезінде мына кластарға тыйым салынған:
ТЫЙЫМ САЛЫНҒАН СУБСТАНЦИЯЛАР
S6. СТИМУЛЯТОРЛАР
Екі оптикалық изомерлерді қосқандағы барлық стимуляторларға тыйым салынған. Жергілікті қолданылатын имидазол және 2010 жылға арналған бағдарламаға енгізілген стимуляторлар ғана есептелмейді.
Стимуляторларға мыналар жатады:
а) ерекше субстанцияларға жатпайтын стимуляторлар :
адрафинил
амифеназол
амфепрамон
амфетамин
амфетаминил
бензфетамин
бензилпиперазин
бенфлуорекс
бромантан
диметиламфетамин
клобензорекс
кокаин
кропропамид
кротетамид
мезокарб
метамфетамин (D-)
метилгексанеамин (диметилпентиламин)
метилендиоксиамфетамин
метилендиоксиметамфетамин
р-метиламфетамин
мефенорекс
мефентермин
модафинил
норфенфлюрамин
пролинтан
прениламин
фампрофазон
фендиметразин
4-фенилперацетам (карфедон, фенотропил)
фенетиллин
фенкамин
фенметразин
фенпропорекс
фентермин
фенфлюрамин
фурфенорекс
этиламфетамин
Осы тізімде келтірілмеген, ерекше субстанцияларға жататын стимуляторлар
б) ерекше субстанцияларға жататын стимуляторлар :
адреналин**
гептаминол
изометептен
катин***
левметамфетамин
меклофеноксат
метилфенидат
метилэфедрин****
никетамид
норфенефрин
оксилофрин
октопамин
парагидроксиамфетамин
пемолин
пентетразол
пропилгекседрин
псевдоэфедрин*****
селеджилин
сибутрамин
стрихнин
туаминогептан
фенбутразат
фенкамфамин
фенпрометамин
этамиван
этилефрин
эфедрин****
және осындай химиялық құрылымы немесе биологиялық әсері бар басқа субстанциялар.
* 2010 жылға арналған мониторинг бағдарламасына тыйым салынбаған мына субстанциялар енгізілген: бупропион, кофеин, фенилэфрин, фенилпропаноламин, пипрадол, синефрин).
**жергілікті қолдануға арналған препараттарда немесе жергілікті анестезияда қолданылатын андреналин, (мысалы, назальды немесе офтальмологиялық), тыйым салынбаған субстанция болып саналады.
***Егер Катиннің несептегі құрамы 1 миллилитрге 5 микрограммнан асатын болса, тыйым салынады
**** Эфедрин мен метилэфедриннің несептегі құрамы 1 миллилитрге 10 микрограммнан асатын болса, тыйым салынады
***** Псевдоэфедрин несептегі құрамы 1 миллилитрге 150 микрограммнан асатын болса, тыйым салынады
S7. ЕСІРТКІЛЕР
Мына есірткілерге тыйым салынған:
бупренорфин
гидроморфин
декстроморамид
диаморфин (героин)
метадон
морфин
оксикодон
оксиморфон
пентазоцин
петидин.
фентанил және оның туындылары.
S8. КАННАБИНОИДТЕР
Табиғи немесе синтетикалық дельта-9-тетрагидроканнабинол (THC) және ТНС-тәрізді каннабиноидтерге , мысалы, марихуана, гашиш, HU-210 тыйым салынған
S9. ГЛЮКОКОРТИКОСТЕРОИДТЕР
Глюкокортикостероидтерді ауызбен, тікелей, күретамырға немесе бұлшық етке енгізуге тыйым салынған.
СПОРТТЫҢ ЖЕКЕ ТҮРЛЕРІНДЕ ТЫЙЫМ САЛЫНҒАН субстанциялар
Р1. АЛКОГОЛЬ
Алкогольге (этанол) төменде көрсетілген жарыстарда тыйым салынған. Ол шығаратын ауаға немесе қанға анализ жасау жолымен анықталады. Бір литрге 0,10 грамға тең шекті қоспадан асыру (қандағы құрамы) ережені бұзған және допингті қолданған болып саналады.
Аэронавтика (FAI)
Жебеден ату (FITA)
Автоспорт (FIA)
Боулинг - тоғыз және он пиндік (FIQ)
Каратэ (WKF)
Атудан тұратын қазіргі бессайыс (UIPM)
Мотоспорт (FIM)
Сумоторлы спорт (UIM)
Р2. БЕТА-БЛОКАТОРЛАР
Өзгелер көрсетілмеген жағдайда, бета-блокаторларды пайдалануға төмендегі спорт түрлерінде тыйым салынған:
Аэронавтика (FAI)
Автоспорт (FIA)
Бильярдный спорт (WCBS)
Бобслей (FIBT)
Борьба (FILA)
Боулинг(CMSВ)
Боулинг - тоғыз және он пиндік (FIQ)
Бридж (FMB)
Сумоторлы спорт (UIM)
Гимнастика (FIG)
Гольф (IGF)
Керлинг (WCF)
Шаңғы спорты/сноуборд (FIS) (шаңғымен трамплинненсекіру, фристайл, сноуборд)
Мотоспорт (FIM)
Желкенді спорт (ISAF) (матчтық жарыстарда ғана)
Атудан тұратын қазіргі бессайыс (UIPM)
Жебеден ату (FITA) (ұдайы тыйым салынған)
Ату (ISSF, IPC) (ұдайы тыйым салынған)
Бета-блокаторларға мыналар жатады (тізім түпкілікті емес):
алпренолол
атенолол
ацебутолол
бетаксолол
бисопролол
бунолол
карведиол
картеолол
лабеталол
левобунолол
метипранолол
метопролол
надолол
окспренолол
пиндолол
пропранолол
соталол
тимолол
целипролол
эсмолол